Page 16 - Microsoft Word - PAAT Journal V5-2021-awt-v2

PAAT Journal Vol. 3 No. 5, June 2021

วิจัย ถ้าการวิเคราะห์สิ้นสุดลงเพียงเท่านี้ จะเป็นการวิเคราะห์เนื้อหาที่ใช้ในการวิจัยเชิงปริมาณ แต่การ

วิเคราะห์เนื้อหาแบบสรุปความที่ใช้ในการวิจัยเชิงคุณภาพจะมีการดําเนินการต่อไป โดยพิจารณาถึง
ความหมายที่ซ่อนเร้นอยู่ในคําต่างๆ การวิเคราะห์แบบนี้เหมาะสําหรับการวิเคราะห์เนื้อหาของเอกสาร หนังสือ

หรือตําราต่างๆ

ประเด็นที่ควรพิจารณา คือ ความหมายของคําภาษาอังกฤษที่ว่า “Summative content analysis”
ที่เป็นชื่อของแบบหรือแนวทางการวิเคราะห์แบบนี้เมื่อแปลเป็นภาษาไทยแล้ว อาจทําให้เกิดความเข้าใจผิดได้
ง่าย เนื่องจากเมื่อแปลเป็นภาษาไทย สามารถแปลว่า การวิเคราะห์เนื้อหาแบบสรุปความ หรือ การวิเคราะห์

เนื้อหาแบบสรุปใจความ หรือ การวิเคราะห์เนื้อหาแบบสรุปเนื้อหา เป็นต้น นักวิจัยที่ไม่ได้ศึกษารายละเอียด
ของการวิเคราะห์เนื้อหาแบบนี้ จึงอาจเข้าใจผิดว่าเป็นการวิเคราะห์โดยการสรุปใจความเนื้อหาของเอกสาร

ข้อความที่เป็นข้อมูล โดยมิได้ดําเนินการตามกระบวนการวิเคราะห์เนื้อหาตามกระบวนการที่กําหนดไว้ นักวิจัย
ใหม่จึงควรศึกษาให้เกิดความเข้าใจให้ถ่องแท้เสียก่อน แล้วจึงพิจารณาว่าวิธีการวิเคราะห์แบบนี้มีความ

เหมาะสมกับโครงการวิจัยของตนหรือไม่ก่อนที่จะตัดสินใจเลือกใช้วิธีการวิเคราะห์แบบนี้ ซึ่งมักจะนิยมใช้ใน
การวิจัยเชิงปริมาณมากกว่าการวิจัยเชิงคุณภาพ

การเปรียบเทียบวิธีการวิเคราะห์เนื้อหาที่ใช้ในการวิจัยเชิงคุณภาพทั้งสามแบบ การวิเคราะห์
เนื้อหาที่ใช้ในการวิจัยเชิงคุณภาพแบบดั้งเดิมและแบบกําหนดทิศทางล่วงหน้า รวมทั้งแบบสรุปความ นั้นมี

ลักษณะที่คล้ายกันและแตกต่างกันหลายส่วน ซึ่งสามารถแสดงได้ในตารางที่ 3

ตารางที่ 3: การเปรียบเทียบวิธีการวิเคราะห์เนื้อหาที่ใช้ในการวิจัยเชิงคุณภาพทั้ง 3 ประเภท

ประเภทการวิเคราะห์ การเริ่มต้น เวลาการกําหนดรหัสหรือคํา แหล่งที่มาของรหัสหรือคํา
เนื้อหา วิเคราะห์ สําคัญ สําคัญ
แบบดั้งเดิม การสังเกต กําหนดรหัสระหว่างการวิเคราะห์ สาระในตัวข้อมูลที่นํามา
วิเคราะห์

แบบกําหนดล่วงหน้า ทฤษฎี กําหนดรหัสล่วงหน้าและระหว่าง ทฤษฎีหรืองานวิจัยที่
การ วิเคราะห์ เกี่ยวข้อง
แบบสรุปความ คําสําคัญ กําหนดคําสําคัญล่วงหน้าและ ความสนใจของนักวิจัยหรือ
ระหว่างการวิเคราะห์ การทบทวนวรรณกรรม
ที่มา: แปลจาก Hsieh & Shannon, 2005, p. 1286; จําเนียร จวงตระกูล และ นวัสนันท์ วงศ์ประสิทธิ์,

2562:9.
จากการเปรียบเทียบในตารางที่ 3 แสดงให้เห็นว่าการวิเคราะห์เนื้อหาแบบดั้งเดิมจะมีวิธีดําเนินการ
ตรงกันข้ามกับการวิเคราะห์เนื้อหาแบบกําหนดทิศทางล่วงหน้า กล่าวคือการวิเคราะห์เนื้อหาแบบดั้งเดิม จะทํา
การกําหนดรหัส หัวข้อรอง หัวข้อย่อยและหัวข้อหลัก จากเนื้อหาของข้อความที่เป็นข้อมูลที่นํามาทําการ

วิเคราะห์ แต่การวิเคราะห์เนื้อหาแบบกําหนดทิศทางล่วงหน้าจะทําการกําหนดรหัส หัวข้อรอง หัวข้อย่อยและ
หัวข้อหลัก จากทฤษฎีที่นักวิจัยได้ทบทวนวรรณกรรมไว้เป็นการล่วงหน้า แล้วจึงนําข้อความที่เป็นข้อมูลที่จะ

9 สมาคมรัฐประศาสนศาสตร์แห่งประเทศไทย